samenvatting4

Samenvatting bij preek over HC Zondag 4

Inleiding
Geven we ons zomaar gewonnen na wat we in Zondag 3 te horen kregen? Zondag 4 gaat in op tegenwerpingen van onze kant. Die kunnen er helaas zijn, maar ze krijgen ook allemaal een antwoord (een weerlegging).

Thema en verdeling

Thema: ‘De zondag van de drie uitvluchten’
1. De eerste uitvlucht: God doet de mens onrecht (v/a 9)
2. De tweede uitvlucht: God straft onze zonden niet (v/a 10)
3. De derde uitvlucht: Gods barmhartigheid heeft altijd de overhand (v/a 11)

1. De eerste uitvlucht: God doet de mens onrecht
Hoe verhouden we ons tot wat Gods Woord ons leert over onze natuur? Je kunt het ontkennen. Er aan voorbij leven (doen alsof het niet zo is). Je kunt er onder buigen (dat is genade). Of: je kunt proberen uitvluchten te bedenken. Wat gebeurt er in vrg. 9? De suggestie wordt gewekt dat God teveel van ons vraagt. Is het niet onrechtvaardig dat Hij van ons eist wat wij niet kunnen? In het dagelijkse leven vinden we het onrechtvaardig iets te eisen van iemand wat hij of zij niet kan en vervolgens wel straf ervoor te geven. Toch is de vraag die hier gesteld wordt niet op zijn plaats. Deze vraag was veel beter geweest: ‘doet dan de mens God geen onrecht dat wij Hem niet geven, wat Hem toekomt?’
  Wat wordt er geantwoord? God heeft de mens alzo geschapen, dat Hij dat kon doen (voldoen aan Zijn eis). Let op het: ‘maar de mens’. Hier wordt ons de spiegel voorgehouden. ‘Door het ingeven van de duivel’, zo vervolgt het antwoord. Zijn we dan eigenlijk niet meer slachtoffer dan dader? Nee, het is niet schuld verminderend. Wij hadden nooit naar die stem moeten luisteren…
   Wat zou het betekenen als de Heere wél Zijn eis had bijgesteld naar beneden? Dat kan toch niet?! Is God dan nog wel God? En dan nog iets: als God Zijn norm bij zou stellen naar beneden, dan kunnen wij door die wet minder goed aan onszelf ontdekt worden. Zou het dan nog wel kloppen dat de wet heilig, rechtvaardig en goed is? De vraag stellen is hem zelf beantwoorden. We moeten tenslotte zeggen: het is genade dat God in Zijn wet blijft eisen wat Hem toekomt.

 2. De tweede uitvlucht: God straft onze zonden niet
We zijn vaak taai in ons verzet. In de rechtspraak komt het wel ‘ns voor: ‘schuldigverklaring zonder strafoplegging’. Zou de Heere het niet op die manier kunnen doen? Maar dit is een vraag die echt ernstig is. Zou de Heere dat doen, dan gaat een mens dus vrijuit in zijn zonde en hoeft niet te veranderen. De ongehoorzaamheid wordt wel erkend, maar omdat God die toch niet straft…dan is er eigenlijk niet zoveel aan de hand.
   Het antwoord: ‘God vertoornt Zich schrikkelijk beide over de aangeboren en werkelijke zonden’. David zingt in Psalm 5: ‘Want Gij zijt geen God, Die lust heeft aan goddeloosheid; de boze zal bij u niet verkeren.’ God is heilig en te rein van ogen dat Hij het kwade zou zien (Hab. 1:13).
   ‘…en wil die door een rechtvaardig oordeel tijdelijk en eeuwiglijk straffen.’ Zonde wordt gedaan tegen de allerhoogste majesteit Gods. God is heilig. Dat dreigen we misschien te vergeten, maar we mogen dat niet vergeten! Onderscheid tussen tijdelijk en eeuwig straffen. Het tijdelijk straffen vindt plaats in het heden der genade. Kunnen wij dat altijd onderscheiden? Dat is meestal heel moeilijk. Wel zijn er roepstemmen. Denk maar aan het instorten van de toren van Siloam. Denk maar aan de corona-pandemie…hoe zullen wij Hem ontmoeten?

Een blik op het kruis: In de Zoon van God zien we dat God onze ongehoorzaamheid en afval niet ongestraft wil laten. In Zijn diepe vernedering zie je echt heel diep hoe waar het is: God wil onze ongehoorzaamheid en afval niet ongestraft laten. En wat is het wonder van genade? ‘De straf die ons de vrede aanbrengt was op Hem’.

3. De derde uitvlucht: Gods barmhartigheid heeft altijd de overhand
Toch komt er nog een derde uitvlucht. Met ‘theologiseren’ bedoel ik: redeneren over God, buiten het kruis. Als we God enigermate willen begrijpen dat moeten naar het kruis kijken. Luther: het gaat om een theologie van het kruis.
De vraag die gesteld wordt: ‘is dan God ook niet barmhartig?’ Bij deze vraag goed letten op de reden waarom deze vraag gesteld wordt. Want ja, God ís barmhartig en genadig (o.a. Ex. 34:6 en Ps. 103:8).

Maar de reden dat de vraag hier gesteld wordt is de volgende: God is toch barmhartig, dus dan hoeft Hij de zonden niet te straffen. Hij kan toch over Zijn hart strijken? Wat gebeurt hier? De ene deugd  (= eigenschap) van God  wordt boven de andere gezet. Zijn barmhartigheid is toch meer dan zijn rechtvaardigheid? Maar wat God is, dat is Hij volkomen. Er is geen onvolkomenheid in de Heere. Hij is barmhartig en genadig en Hij is ook rechtvaardig. Dus hij kan de zonden niet ongestraft laten. God ís rechtvaardig. Hij kan geen afstand doen van Zichzelf…maar Hij is ook barmhartig. Hoe moet dat nu? Er is wel een ‘heilige spanning’ tussen deze twee deugden. Zie Hoséa 11: 6 en 8. Deze heilige spanning vindt een uitweg in het kruis…laten we al onze uitvluchten vergeten en vluchten naar Hem!

Vragen om over door te praten en/of voor persoonlijke bezinning

1. In welke van drie uitvluchten herkent u zich het meest? Waarom is dat zo?
2. Kunt u/jij uitleggen waarom het ook met het oog op ons behoud een zegen is dat God blijft eisen wat wij (inderdaad) niet meer kunnen?
3. Waarom moeten we altijd zeggen dat er bij tijdelijke straffen nog ‘honing aan de roede’ zit?
4. Hoe beziet u/jij de huidige corona-pandemie in het licht van de naderende komst van de Heere Jezus?
5. Welke deugd van God krijgt bij gelovigen in de huidige tijd meer gewicht: die van Gods barmhartigheid of van Zijn rechtvaardigheid? Kunt u dat onderbouwen aan de hand van ontwikkelingen die zich voltrekken op het kerkelijke erf / bredere samenleving?

Voor de kinderen

1. Kun je uitleggen waarom wel eens gezegd wordt: het kruis waaraan de Heere Jezus hing is het brandpunt van Gods liefde (Misschien een moeilijke vraag: praat er maar over door thuis!).

Waarom zijn je vader en moeder in sommige dingen ‘streng’ en geven ze niet toe aan wat jij graag wil? …doen ze dat om jou te plagen? Of zit er wat anders achter?